Quy định về đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng
16/08/2019
Việc đánh giá, đo lường về thực trạng tham nhũng và công tác phòng, chống tham nhũng là đặc biệt quan trọng, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả đấu tranh phòng, chống tham nhũng, qua đó góp phần xác định các nhiệm vụ trọng tâm và biện pháp phù hợp để định hướng, điều chỉnh công tác phòng, chống tham nhũng thời gian tiếp theo sát, đúng và hiệu quả hơn.
Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Thông tư số 11/2011/TT-TTCP ngày 09/11/2011, Thông tư số 04/2014/TT-TTCP ngày 18/9/2014 quy định về nhận định tình hình tham nhũng và đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng. Quá trỉnh triển khai thực hiện quy định trên còn nhiều vướng mắc nên kết quả còn rất hạn chế. Với sự hỗ trợ của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam, được phép của Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ đã thử nghiệm phương pháp đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng theo phương pháp đánh giá của Cơ quan Chống tham nhũng và Quyền công dân Hàn Quốc (ACRC) thực hiện tại Hàn Quốc đối với “UBND cấp tỉnh”.
Từ năm 2016-2018, Thanh tra Chính phủ đã ban hành 02 Bộ Chỉ số đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng, hay còn gọi là PACA index (Provincial Anti - Corruption Assessment index). Bộ Chỉ số đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng cấp tỉnh năm 2016 (theo Quyết định số 1426/QĐ-TTCP ngày 06/6/2016) có 04 nhóm chỉ số: Quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng; kết quả thực hiện các biện pháp phòng ngừa; kết quả phát hiện các hành vi tham nhũng; xử lý các hành vi tham nhũng gồm 17 tiêu chí, 41 tiêu chí thành phần, thang điểm 100; đối tượng đánh giá là các sở, ngành, đơn vị sự nghiệp công lập cấp tỉnh và doanh nghiệp nhà nước; phương pháp đánh giá của Bộ Chỉ số dựa trên tài liệu chứng minh, văn bản, file mềm, đường dẫn điện tử... Kế thừa và phát triển Bộ Chỉ số năm 2016, Bộ Chỉ số đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng cấp tỉnh năm 2017 (theo Quyết định số 63/QĐ-TTCP ngày 26/02/2018) với các tiêu chí đánh giá được bổ sung gồm 21 tiêu chí, 52 tiêu chí thành phần và mở rộng đối tượng đánh giá đến UBND cấp huyện. Sau 02 năm thử nghiệm, Thanh tra Chính phủ tiếp tục tổ chức việc đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng cấp tỉnh năm 2018, các tiêu chí, tiêu chí thành phần vẫn thực hiện theo Quyết định số 63/QĐ-TTCP ngày 26/02/2018.
Nhìn chung, việc triển khai đánh giá bước đầu góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng thông tin, báo cáo về phòng, chống tham nhũng, từng bước hoàn thiện Bộ Chỉ số, phục vụ việc xây dựng quy định đối với đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về phòng, chống tham nhũng. Tuy nhiên, các văn bản pháp luật hiện hành chưa quy định cụ thể về các tiêu chí đánh giá nên việc thực hiện chưa thống nhất. Để khắc phục tình trạng trên, Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và Nghị định số 59/2019/NĐ-CP ngày 01/7/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng đã quy định cụ thể 05 tiêu chí và 31 tiêu chí thành phần trong đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng, bao gồm:
- Tiêu chí 1: Đánh giá về số lượng, tính chất và mức độ của vụ việc, vụ án tham nhũng được xác định dựa trên kết luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền gồm 06 tiêu chí thành phần: Số lượng người có hành vi tham nhũng; vị trí, chức vụ của người có hành vi tham nhũng; lĩnh vực để xảy ra hành vi tham nhũng; mức độ nghiêm trọng của hành vi tham nhũng; giá trị tiền, tài sản bị thiệt hại do hành vi tham nhũng gây ra; số vụ việc, vụ án tham nhũng đã được cơ quan có thẩm quyền kết luận.
- Tiêu chí 2: Đánh giá việc xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng gồm 03 tiêu chí thành phần: Việc lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng; việc lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng; việc lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, kiểm tra và theo dõi thi hành văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng.
- Tiêu chí 3: Đánh giá việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng trong đó: tiêu chí đánh giá trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước gồm 08 tiêu chí thành phần: kết quả thực hiện công khai, minh bạch; kiểm soát xung đột lợi ích; ban hành, thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ; thực hiện quy tắc ứng xử; chuyển đổi vị trí công tác; cải cách hành chính, ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý và thanh toán không dùng tiền mặt; kiểm soát tài sản, thu nhập; quy định về trách nhiệm của người đứng đầu. Tiêu chí đánh giá trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước gồm 04 tiêu chí thành phần: kết quả xây dựng và thực hiện quy tắc ứng xử, cơ chế kiểm soát nội bộ; thực hiện các biện pháp công khai, minh bạch; kiểm soát xung đột lợi ích; chế độ trách nhiệm của người đứng đầu.
- Tiêu chí 4: Đánh giá việc phát hiện và xử lý tham nhũng: Tiêu chí phát hiện tham nhũng gồm 03 tiêu chí thành phần: kết quả phát hiện tham nhũng qua công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; kết quả phát hiện tham nhũng qua phản ánh, tố cáo, báo cáo về hành vi tham nhũng; kết quả phát hiện tham nhũng qua hoạt động điều tra, truy tố, xét xử. Tiêu chí xử lý tham nhũng gồm 04 tiêu chí thành phần: kết quả xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính với tổ chức, cá nhân có vi phạm; kết quả xử lý trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra tham nhũng; kết quả xử lý hình sự người có hành vi tham nhũng; số lượng tiền, tài sản tham nhũng được kiến nghị thu hồi.
- Tiêu chí 5: Đánh giá việc thu hồi tài sản tham nhũng gồm 03 tiêu chí thành phần: tổng số tiền, tài sản tham nhũng phải thu hồi và kết quả thu hồi; kết quả thu hồi tài sản tham nhũng bằng biện pháp hành chính; kết quả thu hồi tài sản tham nhũng bằng biện pháp tư pháp.
Việc quy định cụ thể các tiêu chí, tiêu chí thành phần sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng nhằm áp dụng thống nhất, đồng bộ và đánh giá chính xác về công tác phòng, chống tham nhũng trên phạm vi cả nước, góp phần đánh giá đúng và sát thực tế hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo ở các địa phương về thực hiện quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng./.
Nguồn: Đỗ Huy Trung (PTP. Thanh tra Phòng, chống tham nhũng)
Tin liên quan:
Thực hiện Văn bản số 431/TTCP-C.IV ngày 18/3/2020 của Thanh tra Chính phủ về việc hướng dẫn sơ kết 01 năm thực hiện Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 22/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang đã ban hành và triển khai thực hiện Kế hoạch số 457/KH-UBND ngày 26/7/2019 về tăng cường xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc. Qua 01 năm thực hiện đạt được những kết quả chủ yếu như sau
Thực hiện Chỉ thị số 50-CT/TW ngày 07/12/2015 Bộ Chính trị và Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 28/4/2016 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng, qua sơ kết 05 thực hiện (từ năm 2016 đến 31/3/2020), đạt được những kết quả chủ yếu trên địa bàn tỉnh An Giang, cụ thể:
Ngày 10/4/2020, Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang ban hành Kế hoạch số 179/KH-UBND thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị và hành chính công tỉnh An Giang năm 2020 (PAPI 2020), với mục tiêu phấn đấu Chỉ số PAPI năm 2020, tỉnh An Giang xếp trong nhóm 20/63 tỉnh, thành phố đạt điểm cao nhất trong cả nước.
Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 đã thay đổi cụm từ “xử lý người có hành vi tham nhũng” bằng cụm từ “xử lý tham nhũng” nhằm mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật bao gồm cả việc xử lý người tham nhũng, xử lý cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi khác vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng. Đây là nội dung quan trọng, cơ bản nhất của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 làm cơ sở pháp lý cho việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật phòng, chống tham nhũng và hoàn thiện các chế định về xử lý tham nhũng.
Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2019, nhằm tiếp tục thể chế hóa các chủ trương, nghị quyết của Đảng về phòng, chống tham nhũng trong giai đoạn mới, đặc biệt là từng bước mở rộng hoạt động phòng, chống tham nhũng ra khu vực ngoài nhà nước. Đây được xem là chế định mới sẽ có tác động trực tiếp đến khu vực ngoài nhà nước, làm thay đổi quan điểm cho rằng phòng, chống tham nhũng chỉ đặt ra trong khu vực nhà nước.
Nhằm thực hiện hiệu quả các quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và triển khai nhiệm vụ công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch số 64/KH-UBND ngày 19/02/2020 thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020 trên địa bàn tỉnh. Kế hoạch tập trung 06 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp phòng ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng.
Xác định nhiệm vụ trọng tâm của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 là xây dựng một cơ chế phòng ngừa tham nhũng toàn diện và sâu rộng, qua đó góp phần xây dựng một cơ chế quản lý nhà nước, quản lý xã hội công khai, minh bạch để “không thể tham nhũng”. Việc bảo đảm và tăng cường công khai, minh bạch trong trong tổ chức và hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị là một nội dung hết sức quan trọng, nhằm mục đích nâng cao hiệu quả phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng.
Thực hiện Quyết định số 101/QĐ-TTg ngày 21/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 89/KH-UBND ngày 04/3/2019 về việc triển khai thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 trên địa bàn tỉnh. Các sở ban ngành, đoàn thể tỉnh và UBND các huyện, thị xã, thành phố cũng đã ban hành kế hoạch và triển khai thực hiện ở cơ quan, đơn vị, địa phương mình với nhiều hình thức tuyên truyền, triển khai thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng (PCTN) đa dạng và phong phú.
Quy định cụ thể về thẩm quyền và xử lý vụ việc có dấu hiệu tham nhũng được phát hiện qua hoạt động thanh tra, kiểm toán, đây là nội dung mới của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, nhằm nâng cao trách nhiệm và tính chủ động của Cơ quan Thanh tra và Kiểm toán nhà nước trong phát hiện hành vi tham nhũng, xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị xử lý theo quy định của pháp luật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình.
Ngày 11/7/2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 861/QĐ-TTg phê duyệt Đề án "Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng giai đoạn 2019-2021" (gọi tắt là Đề án 861), mục đích nhằm từng bước hình thành thói quen chủ động học tập, tự giác tuân thủ, chấp hành pháp luật về phòng, chống tham nhũng của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân, góp phần ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.